Sonita,
Sonita is een documentaire over een illegale vluchtelinge die in Teheran woont. Sonita komt uit Afghanistan en wil rapper worden, maar ze wil vooral niet uitgehuwelijkt worden. Sonita is dapper en ze wil haar eigen leven leiden, zoals wij allemaal. De documentaire Sonita is vertoond op de International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA) en op het Sundance Film Festival en heeft allerlei prijzen ontvangen. Toch gaat dit verslag verder dan de documentaire alleen. Om Sonita te begrijpen moet je ook haar Video-Rap ‘Brides for Sale’ begrijpen en interviews met haar gevolgd hebben.
Sonita Alizadeh is een illegale vluchteling die in Teheran woont. Ze wil rapper worden, dit is onmogelijk in Iran, want vrouwen mogen niet alleen zingen. Op een dag wordt ze opgehaald door haar moeder uit Afghanistan. Sonita moet worden uitgehuwelijkt. Het geld dat de 16-jarige Sonita oplevert, heeft haar moeder nodig voor het huwelijk van Sonita’s broer (die dan weer zelf een bruid kan kopen).
De regisseur, Rokhsareh Ghaem Maghami, besluit in te grijpen en met duizenden dollars (een soort beperkte crowd-funding) in elk geval uitstel te kopen. Ook helpt ze het meisje met het maken van een videoclip bij een rapnummer, waarin Sonita fel protesteert tegen gedwongen kindhuwelijken.
De film is een documentaire, waarin de regisseur Rokhsareh Ghaem Maghami zelf ook een rol gaat spelen omdat ze het niet kan aanzien dat de moeder van Sonita haar gaat uithuwelijken. Ze moet kiezen of ze een passieve observeerder blijft die de documentaire haar beloop laat gaan, of ze kan actief meedoen en proberen het leven van Sonita een positieve wending te geven. De beelden zijn heel ‘close-up’ gemaakt en heel natuurlijk. De documentaire Sonita heeft veel prijzen gewonnen op het Sundance Film Festival. Op de IDFA won Sonita ook de Audiance 2015 award.
De film is niet los te zien van de rap-video die Sonita heeft gemaakt. De titel van het rapnummer is Brides for Sale en de tekst is emotioneel en eerlijk. Het is echt een protestlied. De reden waarom Sonita is gaan rappen en niet ‘normaal’ is gaan zingen is dat ze vond dat met rappen je meer ‘kon zeggen’.
Een paar uitspraken uit interviews die ze heeft gegeven nadat ze naar de US was vertrokken zeggen veel: ‘Being a good girl in Afghanistan means you are a dog that listens’. Om niet helemaal gek te worden en vertrouwen te houden hield ze een dagboek bij ‘A diary with images of my dreams’. Een andere veelzeggende uitspraak tegen het onrecht van uithuwelijken is ‘I scream on behalf of the deep wounds of women’.
Sonita woont op dit moment in Utah en gaat naar school. Ook staat ze op het punt om in het Engels te gaan rappen en wordt er een CD opgenomen. Sonita is voor mij het voorbeeld van een sterk meisje. Ze weet wat ze wil en ze geeft niet op. Ook niet als haar toekomst daardoor onzeker wordt.